Who is a " Doctor " and who is a " Patient " ?

Who is a " Doctor " and who is a " Patient " ? 

(සිංහල පරිවර්ථනය වෙබ් පිටුවෙහි පහලින්)

Western medical science is not a new thing to us. But still our people have poor knowledge about western medical science since our country has more influence on traditional medical treatment and other Aurvedic medicine.

This poor knowledge leads to difficulties while a western doctor treats a patient. Also when a patient seeks medical advices from a doctor, this misunderstanding may be a big problem.

Therefore today we will discuss some common concepts in medical science. It will be benefited by both doctors and patients since it will lead to good doctor patient relationship. In one way we can consider doctor as a scientist and his patient as a specimen. But when the great human emotions like compassion, respect understanding and love add to the doctors’ service doctor can be considered as god and patients as his devotees. But all the time we should keep in mind that doctor is not a God who can do miracles because rather than knowledge, experience, intelligence and skills doctors never use any visible power to treat patient.

How does a doctor identify diseases and cure them?😥

If your vehicle smoke black and it is difficult to start the engine, you can identify that there is a problem (disease) in your vehicle. But till the vehicle stops unexpectedly on the way and could not start the engine, you may be not aware that there is a problem in your vehicle. Human body and brain is also a machine like that. As the same way, how motor mechanic finds the problems in your vehicle, doctor also finds out the problem of your and mind. The most important fact is to identify the problems (diseases) in early stages before “motor vehicles” stops on the way.

What are the symptoms of human body and mind?🤔

We all have experienced symptoms which can be identified by ourselves since our childhood in many ways. When our whole body or part of the body is not working properly, the difference feel which is identified by our five senses can be called as “Symptoms”. Among these thousands of symptoms some may be symptoms of simple diseases and some may be symptoms of serious diseases. Doctor listen to these symptoms you tells him and identify the diseases .To identify these diseases doctors use their experience, skills, knowledge and practice. Therefore if you want to find out your disease you should inform your all symptoms to the doctor without hiding. Now you are aware that if you forget or purposely hide your symptoms from the doctor, both doctor and you have to face difficulties. Doctors are aware of this common weakness of patient. Therefore clever doctors use to ask many questions to discover symptoms of your body and mind.(Sometimes this may embraces you).

There are some physical signs which cannot be identified by patients’ five senses. Only well experienced doctors can identify these symptoms. These symptoms may hide in your body without your knowledge. Well experienced western medical doctors are able to identify these symptoms, come to a conclusion and identify the disease.

Therefore if you want to find out your disease you should let the doctor check you completely   with the medical methodology and techniques. Now you are clear that tolerating the physical and mental pain which comes from the medical checks up, both doctor and patient will be benefited. If you do not give proper support to the doctor for checkup, doctor may not identify some symptoms (Physical signs).Due to this, probably you may have to repay with your life.

• What are these special blood checkups and scan MRI? Are these checkups compulsory? Do we have to spend money for them?

As  mentioned earlier, there are some symptoms that can’t be identified by both doctor and patient. These symptoms are thousands in number. They will be visible only after diseases have increased. Then it will be too late for the treatment. Cancer and blood vessel blockage can be given as examples for this type of diseases. These diseases can be identified  only by modern medical technology.

As  described early these millions of symptoms in the human body or systems can be identified by modern medical technology. This identified information will be studied by the doctor again and treatment will be decided. Now you are aware of the reason for the doctors’ prescribing for special blood test or any technical test.

• Why do we need many test lists? Can your disease find out by a simple test?😮

When you are sick, it may be 10ml blood that will be taken out of your body. But you may not be aware that 10 ml of blood can be used for 100 types of blood tests and to finding out thousands of information in your body operating systems.

Tests are different from each other’s and patients should be prepared in different ways for each test. All these things will be decided according to the need of the medical and technical instruments which are used for the each test. Your doubts regarding these tests can be cleared by getting necessary information from the relevant medical technical person .These tests may be more expensive.

• If medical science is developed like this, can’t we be immortal or can we live without any diseases?🤪

In the near future, man will find out the answer for this question by himself. There are many unrevealed scientific data regarding the human body and brain. Day by day new information is discovered and doctors can treat patients with the new discoveries. According to the statistics it is true that man’s life time is increasing rapidly.

Though we do not need to be immortal, every one wishes to live as long as they can. For that the most suitable and successfully way is western medical science. To get the best use of this western medical science, We hope this article will be helpful. We request you all to try to get the best use. 

How  do you recognize a critically ill patient😲

This is a common situation both doctors and common people face in their day to day life. We all get a little confused when we are diseased. Especially in diseases of our beloved ones we all become inconvenienced both mentally and physically & it is part of our culture. In this kind of a situation any medical explanation of a doctor regarding the patient’s health condition will be worth millions to you. It is not practical to spend the valuable time of a doctor to explain about the patient all the time. So this chapter will help you to have some awareness regarding the severity of an illness. Do you believe that our life mainly depends on the adequate oxygenated blood supply to the brain?.  We cannot live more than 3 minutes if blood supply or oxygen supply to the brain is stopped. The resulting brain damage or brain death will ultimately stop the respiration, heart beat and most of other organ functions. In this way a life threatening condition is a situation where the blood supply to the brain is in risk either directly or indirectly.

Let’s differentiate critically ill patients who do not have serve symptoms from the patients who are not critically ill but have severe symptoms.🤭

We cannot state that a patient is critically ill just because of his severe symptoms like severe pain, external bleeding etc. Most of the time people panic after seeing this kind of patient with externally severe symptoms, because they do not know the exact mechanism of the human body. The truth is, that frequently these type of patients actually have simple & non critical primary disease (primary pathology).

But a patient who has no significant pain or external bleeding or severe symptoms may be critically ill. The patients may be in a difficulty of expressing what he feels, due to the severity of disease. The reason is involvement of vital organs like heart, brain or lungs. Therefore a doctor may prescribe only a small pain killer for a patient shouting and jumping out from his bed whereas he may transfer another patient to the Intensive Care Unit (ICU) who is silent on the bed.

The important lesson you must learn is that please do not try to make decisions depending on your judgments about the severity of a patient in community. Leave your doctor to decide it. Otherwise it will be too late when the patient reach as the hospital and the above mentioned 3 minutes would have been passed.

What are the external features (symptoms) of a critically ill patient?🤒

Any obstructive nature of respiration, difficulty of breathing, a bleeding which is obvious or obscured (Hidden inside the body can result in sudden depletion of oxygenated blood supply to the brain. A person who develops a fainting attack with or without a chest pain may be ill with a heart attack. In that case, the heart will fail to pump the oxygenated blood in to the brain. Further, obstruction or rupture of a blood vessel in the brain can stop the blood supply to the brain. Following symptoms can appear in that kind of a patient

1. Sudden severe headache
2. Sudden behavioral changes
3. Sudden change in speech or walking.
4. Sudden weakness or numbness of part of the body  

In addition to above basic features, following additional symptoms arising from other rare diseases and from allergies can make the patient critical in a short time.

Ex:

1. Sudden blocking nature of throat and respiration, appearing with itching and rash in the skin.
2. Bluish  discoloration of body (especially in small kids)
3. Sudden weakness of the body with pale color of skin.

These patients should be in a hospital within minutes for emergency medical care.

Is there anything to do for these patients during the time of moving them to the hospital?👍

Actually this is pre hospital care.  In developed countries where western medicine has been well established, they have a successful system for this care. We recommend you to learn something about this field since it is a social requirement. As  mentioned earlier if you use your common sense and if you think that the patient is in a life threatening condition you can do at least something to save that life. The 1st hour of a critically ill / injured patient is known as the golden hour. 

How a doctor find(diagnose) diseases in human body

WHO IS A DOCTOR AND WHO IS A PATIENT?

වෛද්‍යවරයා සහ රෝගීයා හඳුනා ගනිමු 

රෝගියෙකු හෝ නීරෝගි පුද්ගලයෙකු  තුළ ඇති රෝග ලක්ෂණ, අසාමාන්‍යතාවයන්, අවධානම් තත්ත්ව සහ මින් පෙරදි සිදු කළ රෝග විනිශ්චයන් වෛද්‍යවරයෙකුට වැදගත් වන්නේ කෙසේදැයි අප පළමුවෙන්ම සලකා බලමු.

බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව අප රටට අලුත් දෙයක් නොවෙයි. නමුත් පාරම්පරික වෙදකම සහ වෙනත් ආයුර්වේද ප්‍රතිකර්මද සුලභව පවතින අප රටෙහි ජනතාව තුළ බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳව ඇති අවබෝධය තවමත් අල්පයි. මෙම අනවබෝධය බටහිර වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස යම් වෛද්‍යවරයෙකු තම රෝගියාට ප්‍රතිකාර කිරීමේ දී ගැටලුකාරී තත්ත්වයන් බොහෝමයකට මග පාදයි. එසේම යම්  රෝගියෙකු වෛද්‍යවරයෙකුගේ උපදෙස් පැතීමේදී ද මෙම අනවබෝධය තම සේවාව ලබාගැනීමට විශාල බාධකයක් විය හැකිය. මේ හේතුව නිසා පොදු ජනතාවට වැදගත් වන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ සංකල්පයන් කිහිපයක් සාකච්ඡා කරමු. ඒ තුළින් වඩාත් සාර්ථක හා කාර්යක්ෂම අවබෝධයක් රෝගියා සහ වෛද්‍යවරයා අතර ඇතිවන හෙයින් එය දෙපාර්ශවයටම යහපතක් වනු ඇත. (Good Doctor - Patient Relationship)'

වෛද්‍යවරයා යනු එක් අයුරකින් විද්‍යාඥයෙකු වන අතර ඔහු සමඟ ගනුදෙනු  කරන රෝගියා එක් අයුරකින් ඔහුගේ විද්‍යාත්මක ගවේෂණයට ලක්වන යම් භෞතික සාම්පලයක් ( Specimen ) ලෙස නම් කළ හැකිය. නමුත් එම සබඳතාවට කරුණාව, දයාව, ගෞරවය, අවබෝධය වැනි උසස් මානව හැඟීම් ද එක් වූ කළ කෙනෙකුට වෛද්‍යවරයා දෙවියෙකු ලෙසත් රෝගියා දේවගැතියෙකු ලෙසත් අරුත් ගැන්විය හැකිය. නමුත් වෛද්‍යවරයා කිසිවිටෙක හාස්කම් කළ හැකි දෙවියෙකු නොවන බව අප මතක තබා ගත යුතුය. මක් නිසාද යත් ඔහු සිය දැනුම, පළපුරුද්ද, දක්ෂතාව,බුද්ධිය මිස අදෘෂ්‍යමාන බලවේගයක් සිය රෝගීන්ට ප්‍රතිකාර කිරීමට භාවිතා නොකරන බැවිනි. 

වෛද්‍යවරයෙකු රෝගියෙකුගේ රෝගය  විනිශ්චය කරන්නේ සහ ඒවා සුවපත් කරන්නේ කෙසේද?

ඔබගේ මෝටර් රථය කලු දුම් දමයි නම්, එහි එන්ජිම පණගැන්වීම අපහසු නම් එහි යම් දෝෂයක්   (symptoms) ඇති බව ඔබ දනියි. නමුත් තවත් අවස්ථාවක මහ මඟ ඔබ‍ගේ මෝටර් රථය අනපේක්ෂිත ලෙස නතර වී නැවත පණ ගැන්වීමට නොහැකි වන තෙක්ම ඔබ එහි යම් දෝෂයක් (රෝගයක්) තිබූ බව නොදැන සිටීමට ද පිළිවන. මිනිස් සිරුර සහ මනස ද, එබඳු වූ යන්ත්‍රයකි. මෝටර් රථ කාර්මිකයෙකු ඔබගේ රථයේ දෝෂය ගවේෂනාත්මකව සොයාගනී. වැදගත්ම කරුණ නම් ‘‘කල්තබා“ හඳුනා ගැනීම සහ නිසි ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීමයි.

මොනවාද මේ මිනිස් සිරුරේ හෝ මනසේ රෝග ලක්ෂණ 

රෝගියා විසින්ම හඳුනා ගන්නා රෝග ලක්ෂණ (symptoms) ඔබ අප සෑම දෙනාම කුඩා කළ සිට නන් අයුරින් අත්විඳ ඇත. තමාගේ ශරීරයේ හෝ එහි කොටසක් හෝ මනස හෝ ස්වාභාවික අයුරින් ක්‍රියා නොකරන විට අපගේ පංචේන්ද්‍රයන්ට දැනෙන යම් යම් වෙනස්කම් මෙම  රෝග ලක්ෂණ සමහරක් සුලු රෝගයක ලක්ෂණ විය හැකි නමුත් සමහරක් දරුණු රෝගයක ලක්ෂණ විය හැකිය. වසර ගණනක් පුරා තම උගත් දැනුමෙන් පළපුරුද්දෙන් සහ බුද්ධියෙන් මෙම රෝග ලක්ෂණ කුමන ඉන්ද්‍රයේ කුමන පද්ධතියේ කුමන දෝෂයක් නිසා ඇති වන්නේ ද, යන්න තීරණය කරනු ලැබේ. එනම් රෝගය හඳුනා ගැනීම ඔහු විසින් සිදු කෙරේ. එනිසා රොගියෙකු ලෙස ඔබට, වෛද්‍යවරයා ලවා ඔබගේ රෝගය සොයා ගැනීමට අවංක උවමානවක් ඇති නම් ඔබගේ පංචේන්ද්‍රයන්ට දැනෙන රෝග ලක්ෂණ පිළිබඳව වෛද්‍යවරයා දැනුවත් කළ යුතුම වේ. ඔබ යම් රෝග ලක්ෂණයක් අමතක කරයි නම් හෝ හිතා මතා වෛද්‍යවරයාට වසන් කරයි නම් හෝ එයින් අපහසුතාවට පත්වන්නේ වෛද්‍යවරයා හා ඔබ යන දෙපළම බව දැන් ඔබට පැහැදිලිය. මෙම ආවේණික දුර්වලතාව රෝගීන් තුළ ඇති බව දත් දක්ෂ වෛද්‍යවරුන් යම් යම් රෝග ලක්ෂණ එකින් එක සඳහන් කරමින් ඒවා ඔබට තිබේ ද නැද්ද යන්න දීර්ඝ වශයෙන් ප්‍රශ්න කරමින් (සමහරවිට ඔබව යම් තාක් දුරට අපහසුතාවයට ලක් කරමින්) ඔබගේ සිරුර සහ මනස “ගවේෂණය“ කරනුයේ මෙම හේතුව නිසාය.  

රෝගියාගේ පංචේන්ද්‍රයන්ට නොදැනෙන සහ නොතේරෙන වෛද්‍යවරයෙකුගේ පංචේන්ද්‍රයන් වලට පමණක් හසුවන තවත් රෝග ලක්ෂණ කොටසක් (Physical Signs) ඇත. මේවා යම් රෝගයක පෙරනිමිති හෝ මූලික ලක්ෂණ බව තේරුම් ගත හැක්කේ  දැනුමින් පළපුරුද්දෙන් බුද්ධියෙන් හෙබි දක්ෂ වෛද්‍යවරයෙකුට පමණි.  මෙම රෝග ලක්ෂණ ඔබගේ හිස සිට පාදාන්තය දක්වා ඔබගේ ශරීරයේ මොනයම් හෝ තැනක ඔබටත් නොදැනුවත්වම සැඟවී තිබිය හැකිය. බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාවේ දහස් ගණනක් වූ මෙවැනි රෝග ලක්ෂණ පංචේන්ද්‍රයන්ට හසු කර ගැනීමේ විශේෂ ක්‍රම සහ විධි ප්‍රගුණ කළ දක්ෂ වෛද්‍යවරු මොහොතින් මෙම රෝග ලක්ෂණ (Physical Signs) හදුනා ගනී. ඉන් අනතුරුව එම රෝග ලක්ෂණය කුමන ඉන්ද්‍රයක කුමන පද්ධතියක දෝෂයක් නිසා ඇති වූවක් ද යන්න ඔහු තර්කානුකූලව නිගමනය කරනු ලැබේ. එනම් ඔබගේ සැඟවුණු රෝගය ඔහු විසින් සොයා ගනු ලැබේ. එනිසා රෝගියෙකු ලෙස ඔබට, වෛද්‍යවරයා ලවා ඔබගේ රෝගය විනිශ්චය කර ගැනීමට අවංක උවමනාවක් ඇත්නම් ඔබ විසින් කළ යුතුව ඇත්තේ වෛද්‍ය විද්‍යාවේ ප්‍රගුණ කළ විවිධ වූ ක්‍රම සහ විධි වලට අනුව ඔබව සම්පූර්ණ ලෙස පරීක්ෂා කිරීමට වෛද්‍යවරයාට අවසර ලබාදීමයි. පරීක්ෂා කිරීමේ දී යම් කායික හෝ මානසික අපහසුතාවයන් වේ නම් උපේක්ෂා සහගතව එම අපහසුතාවන් ඉවසීම හෝ දරා සිටීම තුළින් යහපතක් වන්නේ වෛද්‍යවරයාට සහ ඔබ යන දෙපළටම බව දැන් ඔබට පැහැදිලිය. වෛද්‍යවරයාට ඔබව නිසි ලෙස පරීක්ෂා කිරීමට අවශ්‍ය සහය නොදීම නිසා ඔබගේ ශරීරයේ යම් රෝග ලක්ෂණයක් (Physical Signs) හඳුනා ගැනීමට වෛද්‍යවරයා අපොහොසත් වුව හොත් ඊට වන්දි ගෙවීමට සිදුවනුයේ සමහරවිට ඔබගේ ජීවිතයෙන්ම වන්නට ඉඩකඩ ඇත.

මොනවාද මේ විශේෂ රුධිර පරීක්ෂණ, ස්කෑන්  MRI. මේවා අනිවාර්යයද ? මේවාට මුදල් වැයකළ යුතුද?

ඉහත සඳහන් පරිදි රෝගියාගේ හෝ වෛද්‍යවරයාගේ පංචේන්ද්‍රයන්ට හඳුනා ගත නොහැකි දෝෂයන් (රෝගයන්) කොටසක් ද පවතී. සංඛ්‍යාවෙන් මෙය දහස් ගණනකි. වෙනත් කිසිඳු රෝග ලක්ෂණ (Symptomps & Signs) නොමැතිව ඔබගේ ශරීරය හෝ මනස තුළ දිනෙන් දින වර්ධනය වන මෙම දෝෂයන් උත්සන්න වූ විට පමණක් රෝග ලක්ෂණ ලෙස බාහිරට පිළිබිඹු වෙයි. එවිට ප්‍රතිකාර නොකළ හැකි තරමට ඔබ ප්‍රමාද වැඩි විය හැකි වීමට ද ඉඩ ඇත. උදාහරණයක් ලෙස පිළිකාව හෝ රුධිර නාල අවහිර වීම දැක්විය හැකිය. මෙම රෝගයන් කල්තබා හඳුනා ගැනීම රෝග ලක්ෂණ නොමැතිවිට නවීන තාක්ෂණයේ උපකාරයෙන්ම පමණක් සිදු කළ යුතුව ඇත. කලින් සඳහන් කළ පරිදි රෝගියාගේ ඉන්ද්‍රය පද්ධති තුළ ව්‍යුහයේ, ක්‍රියාකාරිත්වයේ, සංයුතියේ හෝ බාහිර ස්වරූපයේ දෝෂයන් පිළිබඳ මිලියනයක් පමණ වූ තොරතුරු ලබා ගැනීම මෙම නවීන තාක්ෂණ ක්‍රමවේදයන්ගෙන් සිදු වෙයි. එසේ ලබාගත් තොරතුරු නැවත්ත වෛද්‍යවරයාගේ දැනුම පළපුරුද්ද සහ විශේෂඥතාවයට අනුව අධ්‍යනය කොට රෝග තත්ත්වය පිළිබඳ ව තීන්දු තීරණ ගැනීම සිදු කරනු ලැබේ. මේ අනුව වෛද්‍යවරයෙක් ඔබට යම් විශේෂ රුධිර පරීක්ෂණයක් හෝ තාක්ෂණික පරීක්ෂණයක්  සිදු කරන ලෙසට නිර්දේශ කරනුයේ කුමන හේතුවට ද යන්න දැන් ඔබට පැහැදිලිය.   

ඇයි මෙපමණක් පරීක්ෂණ ලැයිස්තුවක් ? ඔබේ රෝගය සරල පරීක්ෂණයකින් සොයා ගත නොහැකි ද?

ඔබ රෝගාතුර වූ විට පරීක්ෂණ සඳහා ඔබගේ ශරීරයෙන් ලබාගන්නා රුධිර පරිමාව මිලි ලීටර් 10 ක් පමණ විය හැකිය. නමුත් එම මිලි ලීටර් 10 න් විවිධ පරීක්ෂණ වර්ග 100 ක් පමණ සිදු කර ඔබගේ ශරීරය නමැති යන්ත්‍රයේ ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳව තොරතුරු දහස්‍කටත් වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් රැස්කර ගත හැකි බව ඔබ දැන සිටියා වන්නට ඇත. විවිධ පරීක්ෂණ එකිනෙකින් වෙනස් වන අතර ඒවාට රෝගියා සූදානම් කළ යුතු ආකාරයද වෙනස්ය. මේ සියල්ල නවීන තාක්ෂණය අනුව භාවිතා කරන විවිධ වෛද්‍ය තාක්ෂණික උපකරණ වල අවශ්‍යතාවන් අනුව වෙයි. ඒ පිළිබඳව ඔබට ඇතිවන අපහසුතාවන්, ප්‍රහේලිකාවන්,  ඒ පිළිබඳව දැනුම ඇති අය සමඟ සාකච්ඡා කර ගැනීම වටී. බොහෝ විට මේවා මිලෙන් අධික විය හැකිය.  

වෛද්‍ය විද්‍යාව මෙතරම් දියුණු නම් අපට කිසි දිනක රෝගී නොවී හෝ අමරණීය වී ජීවත් විය හැකිද?  

නුදුරු අනාගතයේ දී එම පැනයට පිළිතුරු මිනිසා විසින් ම සොයා ගනීවි යන්න විශ්වාසයයි. මිනිස් ශරීරය සහ මනස නම් යන්ත්‍රය තුළ මෙතෙක් සොයා නොගත් විද්‍යාත්මක කරුණු රැසක් පවතී. දිනෙන් දින එම සොයා ගැනීම් සහ දැනුම අලුත් වත්ම වෛද්‍යවරුන් එම නව සොයා ගැනීම් අනුව තම රෝගීන් සමඟ කටයුතු කිරීම සිදු කෙරේ. සංඛ්‍යාලේඛන අනුව වෛද්‍ය විද්‍යාවේ සොයා ගැනීම්  නිසා පරමායුෂ සීඝ්‍ර‍යෙන් ඉහළ යන බව සත්‍යයකි. අමරණීය වීම කෙසේ වෙතත් නීරෝගිව සිට පරමායුෂ  භුක්තිවිදීම  අප සැම ගේ කැමැත්තයි. ඒ සඳහා ලෝකයේ දැනට පවතින හොඳම සහ සාර්ථකම ක්‍රමය බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාවයි. එම ක්‍රමවේදයේ උපරිම ඵල නෙළා ගැනීමට මෙම ලිපි තුළින් ඔබ හට යම් පිටිවහලක් ලැබෙතැයි අපි විශ්වාස කරමු. ඒ සඳහා උනන්දු වන ලෙසට ආයාචනා කරමු.

අසාධ්‍ය රෝගියෙකු ඔබ හඳුනා ගන්නේ කෙසේද?

රෝගීන් සමඟ දවසේ වැඩි කොටසක් ගත කරන වෛද්‍යවරුන්ගේ දෙසවනට නිතර ඇසෙන වැකියක් තමයි ඉහතින් සඳහන් කළේ. ලෙඩක් දුකක් වුණාම අපි හැමෝම නොසන්සුන් වන බව සත්‍යයක්. විශේෂයෙන්ම අපගේ ආදරණීයන්ගේ යම් රෝගී තත්ත්වයක දී අප කායිකව සහ මානසිකව යම් අපහසුතාවයකට පත්වීම අපගේ ශිෂ්ටාචාරයේම කොටසක්. එවැනි අවස්ථාවක රෝගියාට ප්‍රතිකාර කිරීමට අමතරව, වෛද්‍යවරයා විසින් ඔබගේ අස්වැසිල්ලට පවසන වචනයක් හෝ ඔබට ඉතා වටින්නේ ඒ නිසයි. රෝගියාගේ තත්ත්වය පිළිබඳ වෛද්‍යවරයාට සිය වටිනා කාලය වැය කරමින් නිතර පැහැදිලි කිරීම්  කිරීම ප්‍රායෝගිකව අපහසු නිසාම රෝගියෙකුගේ අසාධ්‍ය බව පිළිබඳ තේරුම් ගැනීමට ඔබට අත්වැල් සැපයීම මෙ ලිපියෙහි අරමුණයි.

අපගේ ජීවිතය ප්‍රධාන වශයෙන් ම රැඳී තිබෙන්නේ අපගේ මොළයට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයෙන් ලැබෙන ඔක්සිජන් සහිත රුධිරය නිසා බව කීවොත් ඔබ විශ්වාස කරනවාද? මොළයට සැපයෙන රුධිර ප්‍රමාණය හෝ ඔක්සිජන් ප්‍රමාණය නැවතී මිනිත්තු 3 කට වඩා අපහට ජීවත් විය නොහැක. එවිට මොළයට සිදුවන හානිය (Brain Damage) හෝ මොළයේ මැරීම (Brain Death) ශරීරයේ හුස්ම ගැනීම, හෘදයේ ගැස්ම ආදී සියලු ඉන්ද්‍රයන්ගේ ක්‍රියාකාරීත්වය ක්ෂණයකින් නවතා දැමිය හැකිය. මේ අනුව ජීවිතයට තර්ජනයක් ඇති රෝගියෙකු ලෙස නම් කරනුයේ මෙසේ කෙළින්ම හෝ වක්‍ර මාර්ගයෙන් මොළයට ලේ සැපයුම නැවතීමේ තර්ජනයකට මුහුණ පෑ රෝගීන්ට බව ඔබට පැහැදිලිය.

අසාධ්‍ය නොවන අමාරු රෝගීන් සහ අමාරු නොමැති අසාධ්‍ය රෝගීන් වෙන් කොට හඳුනාගනිමු.

රෝගියෙකුට තදබල වේදනාවක්, බාහිර රුධිර වහනයක් සහ වෙනත් බාහිරට දැනෙන රෝග ලක්ෂණ (අමාරුකම්) බොහෝමයක් තිබුණු පමණින් ඔහු අසාධ්‍ය රෝගියකු වන්නේ නැත. සාමාන්‍ය ජනයා බොහෝ විට කළබල වනුයේ සිත කළබල කරන රෝග ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන රෝගීන් අසාධ්‍ය යැයි ඔවුන් සිතන බැවිනි. නමුත් සත්‍ය නම් එවැනි රෝගීන්  බොහෝමයක් දෙනාට සැබෑ ලෙසම ඇත්තේ ඉතා සරල අසාධ්‍ය නොවන රෝග නිධානයන්ය. නමුත් කිසිඳු වේදනාවක් බාහිර රැධිර වහනයක් හෝ බාහිර  පුද්ගලයන්ගේ සිත කළබල කරන රෝග ලක්ෂණ කිසිවක් නොමැති රෝගියෙකු, තම අපහසුතාවන් ප්‍රකාශ කිරීමට පවා නොහැකිව අසාධ්‍ය තත්ත්වයක පසුවිය හැකිය. මෙයට හේතුව මා පෙර සඳහන් කළ ජීවිත අවධානමක් ඇති කරන ඉන්ද්‍රියන් පමණක් අකර්මන්‍ය වී තිබීමයි. ඒ නිසා වේදනාවෙන් කෑ ගසන රෝගියෙකුට වෛද්‍යවරයෙකු වේදනා නාශකයක් පමණක් නිර්දේශ කිරීමට සිදුවිය හැකිය. ඔබ මෙහිදී උගත යුතු වැදගත්ම පාඩම නම්, රෝහලකින් පිටතදී මොනයම් හෝ රෝගී තත්ත්වයක් පෙන්නුම් කරන අයෙකුගේ, රෝගයේ බරපතළ බව හෝ සරල බව පිළිබඳව අනුමාන නොකිරීමයි. කරුණාකර එය ඔබගේ වෛද්‍යවරයාටම භාර දෙන්න. එසේ නොමැති වුවහොත් රෝගියා රෝහලට ගෙන එන විට කලින් සඳහන් කළ මිනිත්තු 3 පසුවී තිබිය හැකිය.  

අසාධ්‍ය රෝගියෙකුගේ බාහිරට පෙන්නුම් කරන රෝග ලක්ෂණ කුමක් විය හැකිද?

ස්වසන පද්ධතියේ අවහිරතාවක්, හුස්ම ඉහළ පහළ දැමීමේ අපහසුතාවයක්  හෝ බාහිරට පෙනෙන හෝ නොපෙනෙන රුධිර වහනයක් පවතින රෝගියෙකු ඉතා ඉක්මණින් මොළයට ඔක්සිජන් සහිත රුධිරය සැපයීම නවතින තත්ත්වයට පත්විය හැකිය.  එසේම පපුවේ වේදනාව ඇතිව හෝ නොමැතිව ක්ලාන්ත වන අයෙකුගේ හෘදයාබාධයක් නිසා රුධිරය මොළය වෙත පොම්ප කිරීම නැවතී තිබිය හැකිය. තවද මොළයේ රුධිර වාහිනියක් හිරවීම හෝ පිපිරීම නිසා ද මෙය සිදුවිය හැකිය. එවැනි රෝගියෙකුගේ එකවර ඇතිවන තද හිස කැක්කුම සමඟ මොළයේ ක්‍රියාකාරීත්වය අකර්මන්‍ය වූවා යැයි සැක කළ හැකි පහත සඳහන් රෝග ලක්ෂණ ඇතිවිය හැකිය. එනම් හැසිරීමේ, කථා කිරීමේ  හෝ ඇවිදීමේ  දී ඇතිවන හදිසි වෙනසක්, ශරීරයේ පැත්තක හෝ අවයවයක ඇති වන අප්‍රාණික බවක් හිරිවැටීමක් යනාදියයි. මෙම මූලික ලක්ෂණයන්ට අමතරව දුබල රෝග වලින් සහ ආසාත්මිකතාවන් වලින් ඇති වන පහත සඳහන් රෝග ලක්ෂණද  ඉතා ඉක්මනින් රෝගියා අසාධ්‍ය තත්ත්වයට පත් කළ හැකිය.

• ඇඟ කැසීම, පලු දැමීම සමඟ එකවර ඇති වන උගුර හිරවීම සහ හතිගතිය.

• ශරීරය නිල් පැහැති වීම (විශේෂයෙන්ම කුඩා දරුවන්ගේ)

• ශරීරය / එක්වර සුදුමැලි වී අප්‍රාණික වීම.

• එවැනි වූ රෝග ලක්ෂණ විනාඩි කිහිපයක් ඇතුළත රෝහලක් වෙත රෝගියා රැගෙන යායුතු තත්ත්වයක් බව ඔබ දැනුවත්ව නොසිටියා වන්නට පිළිවන.

එවැනි රෝගියෙකු රෝහලට රැගෙන යාමට ගතවන කාලය තුළ අන් අයට කළහැකි යමක් තිබේද?

ඇත්තටම මෙය පූර්ව රෝහල් රෝගී සත්කාර සේවාවයි.අප රටෙහි මෙය එතරම් දියුණු තත්ත්වයක නැතත් බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව වඩාත් ක්‍රමවත්ව සහ සාර්ථකව ව්‍යාප්ත වුණු දියුණු රටවල මේ සඳහා ඉතාමත් සාර්ථක ක්‍රමවේදයන් පවතී. ඒ  පිළිබඳව හැකි පමණින් දැන්වත් වී සිටීම වර්තමාන සමාජ අවශ්‍යතාවක්.

ඉහතින් සඳහන් කළ පරිදි සහ ඔබගේ සාමාන්‍ය බුද්ධියට අවබෝධ වන පරිදි රෝගියෙකු ජීවිත තර්ජනයක පසු වේ යැයි ඔබට හැගේ නම් පුද්ගලයාගේ ජීවිතය බේරා ගැනීමට යම් තරමින් හෝ පිටිවහලක් වී වීමට ඔබට පිළිවන.

¬  සෑම විටව උදව් ලබා ගත හැකි පුද්ගලයෙකු, ආයතනයක්, දුරකතන අංකයක්, ගිලන් රථ සේවාවක්, පූර්ව රෝහල් ප්‍රතිකාර සේවාවක් වේ නම් පළමු කොට ම ඔබගේ යුතුකම සිදු කිරීමෙන් අනතුරුව රෝගියාට ළං වන්න. දකුණු පළාත තුළ 1990 දුරකතන අංකය අමතන්න.

¬  මදක් සිතන්න. ඔබ මේ ලිපිය කියවා ගෙන යද්දී ඔබට අවබෝධ වූවා නම් රෝගියා රෝහලට රැගෙන යන කාලය ඇතුළත රෝගියාගේ,

- ස්වසනය (හුස්ම ඉහළ පහළ දැමීම)

- ස්වසන මාර්ගයේ ඇති යම් අවහිරතාවක් ඉවත් කිරීම

- අධික ලෙස බාහිරට වහනය වන රැධිරය නැවැත්වීම යන කරුණු තුන නිසි ලෙස පාලනය වීම

වැදගත් බව , ඔබ කළ යුත්තේ කුමක්ද යන්න බුද්ධියෙන් යුතුව ඔබටම අවබෝධ කර ගත හැකිය

ඉහත සඳහන් කළ පැහැදිලි කිරීම ඔබ හොඳින් අවබෝධ කරගත් පසුව පමණක් මෙම ලිපියෙහි ඊළඟ පියවර වෙත පිවිසෙන්න. ඊළඟ පියවරෙහිදී මිනිස් සිරුර සහ මනස තුළ තිබිය හැකි වැදගත් රෝග ලක්ෂණ අසාමාන්‍යතා සහ අවධානම් තත්ත්ව ලැයිස්තුවක් සපයා ඇත. මුලින්ම සඳහන් කළ පරිදි එම ලැයිස්තුවෙන්, ඔබ තුළ පවතින ගැටලු  ලකුණු කරමින් ඔබගේම ශරීරය සහ මනස පිළිබඳව පළමුව ස්වයං අධ්‍යයනයක යෙදෙන්න. ඉන් පසුව එම කරුණු ද, අතැතිව ඔබගේ පවුලේ වෛද්‍යවරයා හමුව සාකච්ඡා කරන්න.